Financiële samenvatting

Conclusie van de financiële positie

• Het college levert een begroting 2026 met een sluitend meerjarenperspectief op.

• In de voorliggende begroting zijn de mutaties zoals opgenomen in de Kadernota 2026 verwerkt.

• De geactualiseerde verhouding tussen risico's en de mogelijkheid om deze te kunnen opvangen vanuit het weerstandsvermogen is "uitstekend" voor 2026 - 2029.

• De omvang van het weerstandsvermogen neemt toe van € 42 miljoen in 2026 naar € 49 miljoen in 2029.

Financiële resultaten 2026 -2029

In onderstaande tabel zijn de financiële resultaten opgenomen voor de jaren 2026 tot en met 2029.

Ontwikkelingen begroting 2026 - 2029

In de onderstaande tabel zijn de ontwikkelingen opgenomen vanaf de meest actuele uitgangspositie van het begrotingsresultaat (raadsbesluiten t/m 9 juli 2025). Hierbij zijn de mutaties per onderdeel toegelicht.

A. Startbegroting

Dit betreft de startpositie na het vaststellen van raadsbesluiten tot 9 juli 2025.

B. Kadernota 2026

Op 9 juli 2025 is de Kadernota 2026 vastgesteld. De budgettaire verwerking is in de voorliggende begroting 2026 - 2029 verwerkt. Voor een nadere specificatie wordt verwezen naar hoofdstuk 5.3.

C. Autonome en administratieve ontwikkeling

Bij het samenstellen van de programmabegroting 2026 - 2029 zijn er diverse autonome ontwikkelingen. Dit betreft onder andere loon- en prijsontwikkeling, aanpassing van hoeveelheden en administratieve aanpassingen. Voor een nadere specificatie wordt verwezen naar hoofdstuk 5.3.

D. Nieuwe ontwikkelingen/ effect 2e bestuursrapportage 2025

Met deze begroting wordt uitvoering gegeven aan eerder vastgesteld beleid en autonome ontwikkelingen. Er zijn enkele nieuwe ontwikkelingen voortkomend uit de uitvoering van onze wettelijke taken. Daarnaast zijn de mutaties uit de 2e bestuursrapportage 2025 - met een doorwerking in de begroting 2026 - verwerkt. In de onderstaande tabel is een specifiactie met toelichting van deze aanpassingen opgenomen.

1. 2e berap 2025: Bijstelling budget jeugd

In de 2e bestuurrapportage heeft er een bijstelling plaatgevonden van de begroting voor de kosten jeugdzorg. Voorgesteld wordt om de begroting 2026 structureel aan te passen op basis van de definitieve kosten voor jeugdzorg over het jaar 2024 en het huidig aantal kinderen met jeugdzorg in 2025 tot en met Q2. Ook is rekening gehouden met nieuwe regionale besluiten en besluiten door de GRJW in 2025. Gelet op mogelijke onderuitputting op andere budgetten in programma 4 Sociaal Domein wordt nu voorgesteld om € 1.000.000 bij te stellen ten laste van het begrotingsresultaat.

2. 2e berap 2025: Bijstelling structurele parkeerinkomsten

De uitbreiding van het betaald parkeren in de wijken Kort Haarlem en Korte Akkeren heeft voor wat betreft de bezoekers een positief effect op de parkeerinkomsten. In combinatie met een groeiende betalingsbereidheid (positief effect op inkomsten regulier bezoekersparkeren als ook op inkomsten naheffingsaanslagen)  kan de raming van deze parkeerinkomsten in de begroting structureel worden bijgesteld.

3. 2e berap 2025: Bijstelling structurele kosten dienstverlening

In het kader van reëel ramen wordt het budget voor dienstverlening met € 200.000 structureel bijgesteld. Dit naar aanleiding van bijstelling in de bestuursrapportages in 2025 en voorgaande jaren. Met deze bijstelling kan de gemeente een goede dienstverlening aan inwoners en organisaties blijven waarborgen. Zoals in de kadernota 2026 aangegeven wordt er gewerkt aan een uitvoeringsplan dienstverlening. In dit plan zal enerzijds een visie op dienstverlening voor de komende jaren en anderzijds de bezetting die nodig is om dat doel te bereiken verder worden uitgewerkt.

4. 2e berap 2025: Diverse kleine mutaties

Dit betreft diverse kleine mutaties, waaronder de actualisatie van afschrijving- en rentelasten, die doorwerken uit de 2e bestuursrapportage 2025. De budgetoverhevelingen uit de 2e bestuursrapportage 2025 zijn als (incidentele) mutaties verwerkt ten laste van de algemene reserve in 2026. Zie hiervoor het overzicht: 5.8 Overzicht inzet reserves.

5. Budget arbeidsmarkt

Dit betreft het herstel van een technische omissie in de begroting 2024. Ten onrechte waren de kosten per 2026 voor de uitvoering van de decentralisatie-uitkering voor de arbeidsmarkt niet meer begroot. Dit naar aanleiding van wisselende berichtgevingen vanuit het rijk over de voortzetting van de regeling. De regeling is gecontinueerd, waarmee ook de kosten correct worden doorvertaald in de begroting 2026-2029.

6. Convenant huisuitzettingen

Het Convenant Voorkomen Huisuitzetting is geactualiseerd. De gemeente gaat de ketenregie voeren en actief sturen op de inzet van bemoeizorg rond specifieke casussen. Hiermee worden inwoners met schulden beter ondersteunt bij de vaak complexe problematiek waarbij het streven is om uithuiszetting te voorkomen. Daarnaast gaat de gemeente haar wettelijke taken voor het uitvoeren van het afvoeren van inboedel en opslag organiseren.

7. Afboeking restant saldo taakstelling herfstakkoord

Het college heeft de opdracht gekregen om aan deze taakstelling invulling te geven door per programma maatregelen te treffen. De afgelopen periode is gewerkt aan een concrete invulling van de taakstelling. In de tabel -verderop in dit hoofdstuk - ziet de raad welke maatregelen het college per programma treft om aan de taakstelling te voldoen. De maatregelen tellen op tot een totaal van € 778.000 structureel. Het college stelt met deze begroting voor om het restant van € 159.000 ten laste te laten komen van het perspectief vanaf 2027. Omdat één maatregel (versobering jongerenwerk) ingang kan vinden vanaf 2027, zal het van het perspectief ten laste te brengen restant in 2026 eenmalig uitkomen op € 209.000.

8. Effect septembercirculaire 2025 (onderdeel van raadsbesluit begroting 2026)

Dit betreft de uitkomsten van de septembercirculaire 2025 zoals opgenomen en besloten in het raadsvoorstel van de programmabegroting 2026.

9. Budget uitwerking motie versterken sociale basis (onderdeel van raadsbesluit begroting 2026)

Dit betreft budget ter uitwerking van de motie versterken sociale basis, zoals opgenomen en besloten in het raadsvoorstel van de programmabegroting 2026.

E. Begrotingsresultaten 2026 - 2029

Dit betreft de nieuwe begrotingsresultaten 2026 - 2029 na verwerking van de diverse ontwikkelingen.

Duiding financieel perspectief en nader uit te werken onderwerpen

Het financieel perspectief voor de jaren 2026–2029 laat op basis van de huidige inzichten een positief beeld zien. Er is sprake van structurele overschotten in alle jaren van de meerjarenraming en daarmee een solide begrotingsresultaat en een gezonde financiële huishouding. Hiermee is er een solide uitgangspositie, maar is het van belang om bij de ontwikkeling van het perspectief rekening te houden met diverse nader uit te werken onderwerpen.

In het onderstaande overzicht zijn diverse onderwerpen opgenomen die nog nadere uitwerking vragen. Omdat de financiële consequenties hiervan op dit moment nog niet bekend zijn, zijn deze niet opgenomen in de conceptbegroting 2026. Voor een deel van deze onderwerpen wordt in december een afzonderlijk raadsvoorstel voorgelegd. De posten met de aanduiding ‘PM’ geven aan dat de financiële impact nog niet is gekwantificeerd. De uiteindelijke uitwerking hiervan kan van invloed zijn op het meerjarenperspectief.

Daarnaast is er binnen de grenzen van de huidige kengetallen in de periode 2026–2029 ruimte om circa € 40 miljoen aan extra investeringen te doen. Dit biedt mogelijkheden om te investeren in de stad. De bijbehorende kapitaallasten (rente en afschrijving) zijn nog niet verwerkt in het financieel perspectief. Deze worden verwerkt bij concrete besluitvorming over de betreffende investeringen.

Structureel en incidenteel resultaat

Het onderscheid tussen structureel en incidenteel resultaat is van belang voor het inzicht in de financiële positie van de gemeente. In het algemeen geldt dat de gemeente structurele taken uitvoert en daarvoor structurele lasten raamt in de begroting. Structurele lasten en baten zijn de regel, incidentele lasten en baten zijn de uitzondering. Voor een nadere specificatie wordt verwezen naar hoofdstuk 5.6.

Ontwikkeling reservepositie

De algemene reserve is een buffer voor de instandhouding van de weerstandscapaciteit en voor het opvangen van incidentele kosten. In de onderstaande tabel is de ontwikkeling van de algemene reserve weergegeven per stand 31 december.

Ontwikkeling woonlasten

In de onderstaande tabel is de ontwikkeling van de woonlasten weergegeven op basis van een gemiddelde WOZ-waarde van woningen in Gouda in 2026 van € 366.000. Ter vergelijking zijn de woonlasten van 2025 weergegeven.

In 2026 dalen de woonlasten voor de eigenaar-gebruiker van een woning met een WOZ-waarde van € 366.000 met 0,64% (gemiddelde daling van ozb, afval en riool). De woonlasten voor de huurder dalen in 2026 met 4,34% (gemiddelde daling van afval en riool). Deze daling wordt veroorzaakt door de daling van het tarief afvalstoffenheffing. Dit is onder andere het gevolg van het actualiseren van de overhead en hogere vergoedingen voor pmd.

Invulling taakstelling 0,25% herfstakkoord

Met het Herfstakkoord 2024 is er – met uitzondering van de budgetten van de Gemeenschappelijke regeling Jeugd & WMO (GRJW) - een structurele financiële taakstelling van 0,25% per programma afgesproken. De taakstelling geldt vanaf 2026 en is bij de vorige begroting ingeboekt. In totaal heeft deze taakstelling een financieel effect van € 937.000 structureel per jaar.

Het college heeft de opdracht gekregen om aan deze taakstelling invulling te geven door per programma maatregelen te treffen. De afgelopen periode is gewerkt aan een concrete invulling van de taakstelling. In de onderstaande tabel ziet de raad welke maatregelen het college per programma treft om aan de taakstelling te voldoen.

De maatregelen tellen op tot een totaal van € 778.000 structureel. Het college stelt met deze begroting voor om het restant van € 159.000 ten laste te brengen van het perspectief vanaf 2027. Omdat één maatregel (versobering jongerenwerk) ingang kan vinden vanaf 2027, zal het van het perspectief ten laste te brengen restant in 2026 eenmalig uitkomen op € 209.000.